Brytyjska monarchia jest jedną z najstarszych na świecie, ma tysiącletnią historię. Przedstawiciele różnych dynastii nosili koronę angielską, a na tronie zasiadali ludzie o różnych poglądach politycznych i przekonaniach. Jednocześnie władza królewska w losach Wielkiej Brytanii zawsze odgrywała kluczową rolę, pozostając zawsze czynnikiem jednoczącym cały naród brytyjski.
Angielscy monarchowie: kim oni są? Ich miejsce w tworzeniu władzy
Władza królewska na Wyspach Brytyjskich, w formie, w jakiej ją dzisiaj widzimy, istnieje od czasów Wilhelma I Zdobywcy. To on stał się założycielem zjednoczonej władzy królewskiej, która zdołała zjednoczyć wszystkie ziemie angielskie pod swoją koroną. Wcześniej wyspa została podzielona na kilka królestw z ich monarchami, prawami i tradycjami.
Zwolennicy Wilhelma Zdobywcy w wyniku intryg pałacowych i perypetii rodzinnych wzniesiono w roku 1154 na angielskim tronie Henryka, nazywanym Krótkim płaszczem, który stał się pierwszym przedstawicielem dynastii Plantagenet. Dynastia trwała na tronie przez ponad trzy stulecia, zarządzając w tym okresie, by przekształcić Anglię w silne państwo europejskie. Najbardziej znani członkowie tej rodziny to:
- Richard I, nazywany Lwie Serce. Lata rządów: 1189-1199 Angielski monarcha, któremu udało się w krótkim czasie udowodnić w czasie panowania armii, uczestniczyć w krucjatach;
- John Landless (1199-1216) przeszedł do historii jako najgorszy z monarchów, którzy okupowali angielski tron. Na jego sumieniu kryje się walka cywilna, która ogarnęła angielskie królestwo. Najważniejszym wkładem tego monarchy w historię Anglii jest podpisanie Karty Wolności, która przyznała brytyjskiej szlachcie znaczne swobody;
- Edward III (1327-1377) zasłynął z wojny stuletniej, uwolnionej przez tego monarchę z powodu własnych roszczeń do tronu francuskiego.
Ostatnim przedstawicielem dynastii Plantagenetów był król Ryszard II, który rządził królestwem przez nieco ponad 20 lat (1377-1399). Był to ostatni przedstawiciel dynastii, z której wyjazdu Anglia stała się na całe stulecia naprzemiennie dziedzictwem dwóch dynastii: Lancaster i York. Najsłynniejszą osobą z tego królewskiego domu był Henryk V, uważany za najlepszego dowódcę średniowiecznej Anglii. Do jego osiągnięć należą liczne zwycięstwa Anglików w bitwach wojny stuletniej, w tym ogromna bitwa w 1415 r. W pobliżu Azincourt. W przeciwnym razie okres ten w brytyjskiej historii znany jest z zaciętej konfrontacji cywilnej, zwanej wojną Alla i Białej Róży (1455-1485), za posiadanie angielskiej korony kandydatów do dwóch najszlachetniejszych angielskich nazwisk.
Z dynastii Yorku najsłynniejszą postacią na angielskim tronie był król Edward IV, który wstąpił na tron w 1461 roku. Przez niepełne 22 lata rządów Edward IV zasłynął ze swego wielkiego kochanka kobiet. Król, oprócz dziewięciu oficjalnych żon, był potajemnie zaręczony z wieloma innymi kobietami, od których miał dzieci. Smutna chwała Edwarda IV polega na tym, że połowa jego wybranych i potomków zakończyła swoje dni na bloku lub została uwięziona w Wieży.
Począwszy od 1485 r. Anglia wkroczyła w erę rządów Tudorów i tym razem nie różni się od czasu posiadania brytyjskiego tronu. Z członków tej rodziny najbardziej znaczące jest panowanie Henryka VIII (1509-1547). To on ostatecznie wyprowadził Anglię z orbity wpływów Kościoła rzymskiego, rozpoczynając w ten sposób początek Kościoła anglikańskiego. Tablica Tudorów została oznaczona przez pierwsze członkostwo kobiet na tronie w historii Anglii. Pierwszą kobiecą monarchą była Lady Jane Dudley, popularnie znana jako Królowa przez dziewięć dni. Po wygaśnięciu tego okresu po jej przystąpieniu do tronu została stracona, oskarżając o zdradę stanu.
Znaczącą postacią wśród monarchów dynastii jest Mary I Tudor (1516-1588). Panowanie tej królowej, przez ludzi nazywanej Krwawą Maryą, było naznaczone masowymi egzekucjami i religijnymi prześladowaniami. Ta królewska osoba weszła do historii Anglii jako najbardziej okrutna i władcza królowa, w związku z którą historia nie zachowała ani jednego pomnika Maryi Tudor dla potomności. W przeciwieństwie do Maryi, jej siostra Elżbieta uważana jest za jedną z najsłynniejszych monarchów w Europie w całej historii. Czas zarządu ostatniego przedstawiciela Domu Tudorów to 1533-1603. W tym historycznym okresie Anglia osiąga szczyt zarówno w życiu wewnętrznym, jak iw polityce światowej. Wśród zasług królowej Elżbiety I należy rozkwit kultury angielskiej, nabycie przez Anglię statusu morskiego władcy.
Era dynastii Tudorów zakończyła się śmiercią Elżbiety w 1603 roku. Na jej miejsce przybył Jakub I - przedstawiciel szkockiej rodziny królewskiej Stuartów. Ten królewski dom rządził Anglią nieco ponad 100 lat - od 1603 do 1714 r. Król Karol I stał się najsławniejszym władcą w czasach dynastii Stewartów, a jego polityka absolutnej władzy królewskiej doprowadziła gospodarkę tego kraju do bankructwa, . Następująca wojna domowa doprowadziła do ustanowienia parlamentarnej formy rządu na terytorium królestwa. Wraz z egzekucją Karola I po raz pierwszy w historii na terytorium Anglii władza królewska została zniesiona. Kraj przez krótki czas (1649-1660) został uznany za republikę, która w 1653 roku została na krótko zastąpiona przez wojskową dyktaturę Olivera Cromwella.
W 1660 roku, po śmierci Cromwella, pod naciskiem mas ludowych na terytorium Anglii, monarchia ponownie została przywrócona. Po jedenastu latach niepokojów na tron wstąpił Karol II, syn poprzednio straconego monarchy.
Edukacja Wielkiej Brytanii: monarchowie Brytyjskiej Wspólnoty Narodów
Era królowej Anny I Stewart została naznaczona narodzinami państwa związkowego. W 1707 r. Zawarto związek pomiędzy Anglią i Szkocją, który doprowadził do utworzenia państwa związkowego na Wyspach Brytyjskich. Królestwo Wielkiej Brytanii pojawiło się na mapach Europy i świata.
Początek XVIII wieku pokazał wzrost brytyjskiej potęgi, przejawiający się w początkach brytyjskiej ekspansji na całym świecie. Wcześniej brytyjscy monarchowie mieli absolutną władzę. Tylko królowie rządzili państwem lub polegali na swoich działaniach na decyzjach królewskiej rady. Podczas panowania Johna Lacklanda rada królewska stopniowo przekształciła się w parlament. Od tego momentu nie przyjęto żadnego królewskiego dekretu ani prawa w Anglii bez zgody obu izb angielskiego parlamentu. Cała najwyższa władza w kraju została zrealizowana zgodnie z zasadą - "władza monarchy przez parlament".
W XVIII wieku moc brytyjskiego parlamentu wzrosła, pozostawiając monarsze mniej władzy. Ostatecznie brytyjscy królowie stali się nominalnymi głowami państw. Sfera rządów i rosnące imperium przeszły do gabinetu ministrów. Dekrety króla ustąpiły miejsca decyzjom rządu, mocy dekretu nadanego rozkazowi premiera.
Nowa era w historii Korony Brytyjskiej rozpoczęła się wraz z przybyciem na tron przedstawicieli dynastii hanowerskiej. Jeśli wcześniej królowie angielscy mieli francuskie i szkockie korzenie i uważali Francję za swoje dziedzictwo, to królowie i królowe dynastii hanowerskiej mieli już germańskie korzenie. Sfera interesów brytyjskiej korony rozciągnęła się teraz na całą Europę, a nawet dalej na terytoria zamorskie. Nadchodzi era związków dynastycznych, w których pokrewieństwo królów Wielkiej Brytanii jest ściśle powiązane z królewskimi domami Prus i rosyjskim państwem.
Angielski parlament w 1701 roku przyjął ustawę o sukcesji, która określała wymagania dotyczące pochodzenia brytyjskich monarchów. Zgodnie z tą ustawą król lub królowa Wielkiej Brytanii nie może być zwolennikami Kościoła katolickiego. Pod tym względem nacisk położono na europejskie domy królewskie, w których panowała protestancka denominacja. Takie prawa w Wielkiej Brytanii sprawował prawnukowi króla Karola I, syna księcia Zofii Georga Ludwiga, który został królem Wielkiej Brytanii w 1714 r. I otrzymał koronacyjne imię Jerzego I.
Idąc za Jerzym I, Jerzy II wstąpił na tron, który stał się ostatnim brytyjskim monarchą urodzonym poza królestwem. Podczas panowania tego władcy rosło znaczenie systemu partyjnego w życiu politycznym kraju. Pod rządami Jerzego II przywódca Wigów Robert Walpole, który potajemnie służył jako Premier Wielkiej Brytanii, przyszedł na pierwsze stanowiska w administracji państwa.
Ostatnim przedstawicielem dynastii Hanoweru, który nosił koronę brytyjską, była królowa Wiktoria I. Lata Wiktorii I (1837-1901) były nazywane "wiktoriańską erą". Wraz z nią Wielka Brytania staje się wiodącą siłą polityczną na świecie z ogromnymi terytoriami i największą populacją. Wspólnota Wielkiej Brytanii obejmowała Kanadę, Australię, Unię Południowej Afryki i Indie.
Śmierć królowej Wiktorii w 1901 r. Położyła kres rządom dynastii hanowerskiej. Zastąpi go dom innego monarchy z niemieckimi korzeniami - saksońsko-Coburgowska dynastia. Paradoksem tego okresu w historii Europy jest związek krewnych monarchów z kryształkami trzech największych państw nowego czasu: Wielkiej Brytanii, Niemiec i Imperium Rosyjskiego. Król Jerzy V o matczynej linii był kuzynem cesarza niemieckiego Wilhelma II i rosyjskiego cesarza Mikołaja II. Mimo to pokrewieństwo największych i najbardziej wpływowych rodzin królewskich w Europie nie uratowało świata przed konfrontacją militarną.
Za czasów króla Jerzego V Wielka Brytania wkroczyła w I wojnę światową, która zakończyła się upadkiem monarchii w Niemczech i Rosji. Niemiecki władca Wilhelm II zrzekł się tronu i dożył starości, podczas gdy los cesarza rosyjskiego i całej rodziny królewskiej był opłakany. Pod panowaniem króla Jerzego V z Saxe-Coburga, dynastia gotycka została przemianowana na Windsor, ze względu na względy polityczne związane z konfrontacją militarną z Niemcami, po nazwie głównej siedziby królów, zamku Windsor.
Windsor na tronie Wielka Brytania
Od 1917 r. Do dnia dzisiejszego głowa państwa była zajmowana przez przedstawicieli Domu Windsor. Podążając za Jerzym V, ta dynastia dała brytyjskiej wspólnocie cztery monarchy. W 1936 r. Królewski tron mógł zabrać Edwarda VIII, ale ta osoba królewska nie została koronowana. Następca tronu dobrowolnie zrezygnował z tytułu z powodu niezgody brytyjskiego parlamentu, który uznał swoje małżeństwo z Wallisem Simpsonem. Główna rezydencja królów Wielkiej Brytanii - Zamek Windsor - przejęła innego gospodarza. W 1936 r. Na tron wstąpił drugi syn króla Jerzego V, ukoronowany imieniem Jerzego VI.
Przez 16 lat Jerzy VI zajmował najwyższą pozycję w królestwie, ale nie uczestniczył bezpośrednio w rządzeniu krajem. Cała najwyższa władza w Wielkiej Brytanii była skoncentrowana w rękach Gabinetu Ministrów, Parlamentu i Premiera. Król miał nominalny status szefa Rzeczypospolitej i pełnił funkcje przedstawicielskie. W tym okresie Wielka Brytania przeszła tygiel II wojny światowej i straciła status imperium.
W 1952 r. 26-letnia córka króla Jerzego VI Elżbiety II wstąpiła na tron. Ostatnia królowa Wielkiej Brytanii nadal jest szefem Wspólnoty Narodu Brytyjskiego, a dziś, mając na swoim stanowisku od 66 lat.
Lista uprawnień i obowiązków królowej Wielkiej Brytanii
Koronacja i przekazanie korony w Wielkiej Brytanii opiera się na artykułach ustawy o tronie wydanej przez brytyjski parlament w 1701 roku. Po utworzeniu Rzeczypospolitej królestw Anglii i Szkocji dokument ten nie zmieniał się przez długi czas. Edycje i zmiany wprowadzono dopiero w 2011 r. Po szczycie państw członkowskich Wspólnoty.
Przed zmianą angielska korona była dziedziczona przez jednostki przez linię męską, ale nie wykluczyło to w przypadku braku kandydatów na tron przez męską linię, że kobiety mogą zostać podniesione do rangi królowej. Obecnie spadkobiercą Korony Brytyjskiej jest książę koronny Karol. Drugi i trzeci spadkobiercy są kierowani przez księcia Williama i księcia Jerzego, z których wywodzi się wnuk księcia Karola. Wybór lub koronacja monarchy odbywa się jakiś czas po śmierci poprzedniego władcy. Sama ceremonia odbywa się w obrębie murów opactwa Westminster i jest prowadzona przez biskupa Canterbury, który jest głową Kościoła anglikańskiego. Na koronacji są zwykle gubernatorzy i głowy państw członkowskich krajów Wspólnoty Narodowej, wysokiej rangi urzędnicy państwowi, goście z najwyższych urzędników obcych krajów.
Pod względem politycznego wpływu władzy królewskiej na losy kraju, moce Królowej Wielkiej Brytanii są dość szerokie. Jednak monarchia konstytucyjna, która jest obecnie formą topnienia w państwie, surowo ogranicza prawa monarchy. Status króla jest raczej hołdem dla tradycji. Polityczna rola monarchy jest dziś bardziej skoncentrowana na funkcjach reprezentacyjnych. Cele i zadania suwerena mają charakter reklamacyjny, tj. formalny. Suweren jest mocno ograniczony swoimi mocami, zapisany w licznych konwencjach, prawach i mający precedens.
Osoba królewska jest odpowiedzialna przed izbą parlamentu brytyjskiego, Izbą Gmin. W swoich decyzjach królowa kieruje się radami państwowych organów wykonawczych, zaleceniami Gabinetu Ministrów i Premiera. W warunkach monarchii konstytucyjnej autorytet królewskiej postaci w królestwie określają królewskie prerogatywy. Jest to część najwyższej świeckiej władzy, w której miejsce króla określają tradycje i porządki. Wszystkie ustawy Parlamentu, decyzje rządu i rozporządzenia premiera są podejmowane w imieniu królowej.
Królowa ma następujące prawa:
- zawierać międzynarodowe traktaty, konwencje i porozumienia;
- mianować ambasadorów do innych krajów;
- zarządzać wydaniem lub odwołaniem brytyjskiego obywatelstwa (paszporty są wydawane w imieniu Królowej);
- prerogatywa monarchy do zwoływania parlamentu, do rozszerzenia jego uprawnień;
- królowa może rozwiązać parlament na mocy dekretu;
- podejmować decyzje o ułaskawieniu.
Prerogatywy określają obowiązki monarchy, które są następujące:
- formalnie przewodzić Wielkiej Brytanii;
- podejmować oficjalne decyzje o wypowiedzeniu wojny lub zawarciu pokoju;
- ustawy uchwalone przez parlament potrzebują królewskiej zgody, i odwrotnie, król ma prawo narzucić swoje weto na nową ustawę;
- administrować sprawiedliwością poprzez brytyjski system sądowy, mianując sędziów. Wszystkie decyzje sądu są podejmowane w imieniu Królowej.
Należy zauważyć, że w Wielkiej Brytanii uznanie osoby królewskiej za osobę przez sąd królewski nie jest uważane za możliwe. Możliwe jest złożenie pozwu cywilnego tylko dla Korony - symbolu najwyższego autorytetu w państwie. Król lub królowa nie jest osobą jurysdykcyjną. Brytyjski monarcha nie ma prawa zmieniać krajowego ustawodawstwa i dokonywać zmian w polityce podatkowej państwa.
Podobnie jak 100 lat temu główną rezydencją monarchów Wielkiej Brytanii jest zamek w Windsorze. W zamku znajduje się sala przyjęć królowej - sala do nauki, w której odbywają się przyjęcia i spotkania, na których rozstrzygane są kwestie o znaczeniu krajowym. W nowoczesnych warunkach miejsce królowej w życiu społecznym i społecznym brytyjskiego społeczeństwa ma szczególne znaczenie. Publiczne pojawienie się królowej jest zawsze przedmiotem szczególnego zainteresowania.
