RADZIECKIE CZOŁGI LEKKIE SERII BT 2,3, 4, 5 I 7, OPIS I SPECYFIKACJE TTH

"Pancerz jest mocny, a nasze czołgi są szybkie" - taka była piosenka śpiewana w popularnej sowieckiej pieśni lat trzydziestych. I to było absolutnie prawdziwe: pod względem ochrony pancerza i charakterystyki prędkości czołgi radzieckie z okresu przedwojennego były lepsze od najlepszych zagranicznych odpowiedników. Gwiazdą licznych parad i obecnych symboli mocy pancernej Kraju Sowietów były czołgi serii BT, których produkcja rozpoczęła się w pierwszej połowie lat 30. XX wieku. Nawet dziś, przeglądając kronikę filmową tych maszyn, nie można nie podziwiać ich szybkości i zwrotności.

Stworzenie lekkiego czołgu BT jest wynikiem opracowania koncepcji zbiorników gąsienicowych - jednego z obszarów konstrukcji zbiornika w okresie międzywojennym. Projekt zupełnie nowego, śledzonego czołgu został opracowany przez genialnego amerykańskiego wynalazcę Waltera Christie, ale jego pomysły nie znalazły zrozumienia w ich ojczyźnie. Ale jego samochód był prawie idealny do tych strategicznych planów, które malowali sowieccy dowódcy w tamtych latach.

Związek Radziecki kupił patent od Amerykanina, a na podstawie jego pomysłów stworzono całą serię lekkich i szybkich pojazdów, doskonale nadających się do prowadzenia wojny na manewrze. Radziecki czołg BT brał udział we wszystkich przedwojennych konfliktach: z Japończykami na Dalekim Wschodzie, w hiszpańskiej wojnie domowej, w wojnie zimowej, w kampanii polskiej. Lekki czołg BT stanowił podstawę sowieckich sił pancernych na początkowym etapie wojny. Praktycznie wszystkie czołgi BT zlokalizowane w zachodnich dzielnicach zostały zerwane w pierwszych miesiącach wojny, ale pozostały one w znacznej liczbie na Dalekim Wschodzie i wzięły udział w wojnie sowiecko-japońskiej w 1945 roku.

Opracowanie i produkcja różnych modyfikacji czołgu BT pozwoliło budować czołgi krajowe, zdobyć doświadczenie i ostatecznie przejść do produkcji mocniejszych pojazdów bojowych z rezerwacją anty-pociskową. Niewiele osób wie, że słynna "trzydzieści cztery" została stworzona na podstawie jednej z maszyn "szybkiej serii".

Ogólnie rzecz biorąc, zbiorniki z gąsienicami kołowymi stały się ślepym zaułkiem rozwoju budowy czołgów. Stało się to jasne już pod koniec lat 30., więc prace w tym kierunku były stopniowo zamrożone.

Historia powstania czołgu BT-2 i jego modyfikacje

Pierwsze czołgi, które pojawiły się podczas Wielkiej Wojny, trudno nazwać doskonałymi mechanizmami. Były masywne, nieporęczne, nie miały siły ognia i często pękały. Kolejnym poważnym problemem pierwszych śledzonych pojazdów bojowych była ich powolność. Prędkość 10 km / h wystarczała, aby poruszać się po polu bitwy, osłonić piechotę lub przebić linię obrony wroga, ale najwyraźniej niewystarczające było przenoszenie jednostek czołgów z jednego frontu na drugi. Ponadto gąsienice czołgów z tamtych czasów wyróżniały się bardzo ograniczonym zasobem i generalnie były "słabym ogniwem" tych pojazdów bojowych. Ich zasób rzadko przekraczał 100 km, należy zauważyć, że nie mogli w znaczący sposób rozwiązać tego problemu do połowy lat trzydziestych.

Niska prędkość czołgów doprowadziła do powszechnego użycia pojazdów opancerzonych, choć oczywiście nie mogli oni konkurować z pojazdami gąsienicowymi.

Czołgi próbowały przewieźć na pole bitwy ciężkimi ciężarówkami, ale było to bardzo niewygodne i wymagało dodatkowych kosztów.

Już w 1911 r. Opracowano pierwszy projekt zbiornika gąsienicowego, w następnych latach w różnych krajach powstało kilkadziesiąt podobnych maszyn. Takie hybrydowe czołgi poruszały się po drodze za pomocą napędu kołowego, a w trudnym terenie używały pojazdów gąsienicowych. Większość tych projektów pozostała na papierze lub w formie pojedynczych prototypów. Takie maszyny były trudne, kosztowne iz biegiem czasu, konwencjonalne gąsienicowe czołgi zwiększyły prędkość, a ich żywotność uległa znacznemu zwiększeniu.

Aby stworzyć naprawdę udany pojazd z kołami tylko od amerykańskiego projektanta Waltera Christie, który znalazł proste i oryginalne rozwiązanie. Zaproponował, aby zwiększyć koła czołgu w zbiorniku niemal do wielkości zwykłego koła samochodowego, aby skierować tylne rolki i dwie pary przednich kół - do kontroli. W związku z tym załoga musiała jedynie usunąć gąsienice ze zbiornika, aby przekształcić czołg w samochód pancerny. Nie było potrzeby stosowania skomplikowanych i ciężkich mechanizmów do opuszczania jednego lub drugiego zespołu napędowego, zmieniając koła na gąsienice wymagające minimalnego czasu.

Jednak Christie nie interesował wynalazek amerykańskiego wojska, ale bardzo szybko utalentowany projektant znalazł sobie innego klienta - ZSRR.

Pod koniec lat dwudziestych Związek Radziecki zaczął tworzyć własną branżę czołgów, ale początkowo nie działał zbyt dobrze. Radzieccy przedstawiciele handlowi rzucili się na całym świecie, kupując próbki sprzętu wojskowego i próbując przyciągnąć zagranicznych specjalistów do współpracy.

Projekt Christie'ego wzbudził wielkie zainteresowanie wśród sowieckiej armii, idealnie pasował do koncepcji Głębokiej Operacji, opracowanej pod koniec lat 20. przez wybitnego teoretyka wojskowego Triandafillova. Wynalezienie amerykańskiego projektanta znacznie zwiększyło mobilność operacyjną formacji czołgów, silnik samolotu zamontowany na czołgu Christie pozwolił mu rozwinąć niespotykaną prędkość na autostradzie - ponad sto kilometrów na godzinę.

28 kwietnia 1930 roku ZSRR kupił od Christie dwa zbudowane czołgi za 60 tysięcy dolarów i wszystkie prawa do produkcji tych maszyn za 100 tysięcy dolarów. Sam projektant odmówił przyjazdu do ZSRR.

Wiosną prototypy maszyn przybyłych z zagranicy zostały pokazane głównemu przywódcy Armii Czerwonej. Wojsko spodobało się nowym czołgom, zdecydowano rozpocząć masową produkcję w Charkowskiej Zakładzie Lokomotyw (przyszłej fabryce Malyshev).

W tym samym roku czołg Christie z wieżą o nowym designie został oddany do użytku i otrzymał nazwę BT-2. 7 listopada 1931 r. Czołgi BT-2 uczestniczyły w paradzie na Placu Czerwonym. To prawda, że w ramach przygotowań do zdarzenia jeden z samochodów zapalił się i został wysłany do naprawy.

Produkcja na dużą skalę czołgu BT-2 została uruchomiona w Charkowie dopiero na początku 1932 roku. Początkowo radzieccy konstruktorzy czołgów napotykali na ogromne trudności: brakowało wysokiej jakości materiałów, sprzętu i wyszkolonego personelu. Szczególnie dotkliwym problemem był brak silników (silnik samolotu M-5 został zainstalowany na zbiorniku BT-2), ze względu na złą jakość opon, walce gąsienicowe były stale niszczone. Nie mniej skomplikowane było uzbrojenie pojazdu bojowego. Początkowo działo 37-mm PS-2 miało zostać zainstalowane na zbiorniku BT-2, ale nie mogły one rozpocząć produkcji na dużą skalę. Później broń B-3 została zaoferowana do uzbrojenia maszyny, ale jej radziecki przemysł produkował w niewystarczających ilościach. W rezultacie część BT-2 (350 sztuk) pozostała uzbrojona tylko w karabiny maszynowe.

Stopniowo rozwiązano większość problemów przemysłowych i technologicznych, a wydanie BT-2 kontynuowano do 1933 roku. Następnie został zastąpiony przez doskonalszą modyfikację - czołg BT-5.

Maszyna ta miała eliptyczną i większą wieżę zamontowaną na przedłużonym pasie na ramię. W czołgu BT-5 zamontowano działo kal. 45 mm i pistolet maszynowy 7,62 mm. Ciało "piątki" praktycznie nie różniło się od BT-2.

Wydanie BT-5 rozpoczęło się w marcu 1933 r. I trwało do końca 1934 r. W tym okresie wydano około dwóch tysięcy samochodów. Oprócz BT-5 nastąpiła modyfikacja BT-4, ale nigdy nie została ona wprowadzona do serii.

W latach trzydziestych opracowano wiele fantastycznych konstrukcji zbiorników z kilkoma urządzeniami napędowymi. Oprócz seryjnych zbiorników z kołami gąsienicowymi planowano stworzenie pojazdów z trzema (czołg amfibia), a nawet czterema śmigłami (pływającymi i jeżdżącymi po szynach). Oczywiście takie projekty nie zostały wdrożone.

Przeprowadzono także eksperymenty ze zmianą formuły koła.

Głównym problemem wszystkich czołgów BT była ich słaba (anty pociskowa) rezerwacja. Na razie radzili sobie z tą sytuacją: faktem było, że wszystkie pojazdy bojowe z lat trzydziestych nie miały ochrony przeciwrakietowej, i to było uważane za normę, a czołgi BT znacznie przekroczyły ich zagraniczne odpowiedniki w zakresie zwrotności i charakterystyki prędkości.

Pod koniec lat 30-tych potrzeba stworzenia nowego cięższego czołgu, którego zbroja wytrzymała artylerię i pociski czołgów, stała się ostra. Jednak koncepcja zbiornika z kołami nie pozwalała na znaczny wzrost masy pojazdu - nie pozwalał na to kołowy zespół napędowy.

Najbardziej zaawansowaną modyfikacją całej rodziny szybkich czołgów był BT-7, którego produkcja rozpoczęła się w 1935 roku. W przeciwieństwie do BT-5, "siódemka" miała spawany kadłub, bardziej niezawodny silnik M-17 i silniki Diesla zostały zainstalowane w późniejszych wersjach tej maszyny. Wydanie BT-7 trwało do 1940 roku. Przegląd czołgu BT-7 byłby niepełny bez wspominania o modyfikacji artyleryjskiej pojazdu uzbrojonego w działko kal. 76 mm.

Wszyscy zostali uwolnieni ponad pięć tysięcy "siódemek".

Już w 1935 roku rozpoczęto prace nad bardziej chronionym czołgiem BT-20 (A-20). Kierownictwo fabryki w Charkowie, z własnej inicjatywy, rozpoczęło opracowywanie drugiej, całkowicie śledzonej modyfikacji tego pojazdu - czołgu A-32. W 1938 r. A-20 i A-32 zostały przedstawione przywódcom Ludowego Komisariatu Obrony. Wojsko chciało wprowadzić do seryjnej wersji czołgu / gąsienicowego czołgu, ale Stalin osobiście nalegał na testy obu pojazdów. W pełni śledzony czołg na stanowisku badawczym wykazał się znakomitymi wynikami i po pewnych modyfikacjach został wprowadzony do produkcji seryjnej pod nazwą, którą zna cały świat - T-34.

Na bazie czołgów BT stworzono ogromną liczbę różnych eksperymentalnych modyfikacji (miotacz ognia, radio sterowane, zbiorniki rakietowe), a także wiele różnych pojazdów opancerzonych: pojazdy inżynieryjne, układanie mostów, naprawy i ewakuacje.

Opis konstrukcji czołgów serii BT

Zbiornik BT-5 powstał w celu zastąpienia niezbyt udanej pierwszej modyfikacji pojazdu - BT-2. W swoim układzie prawie całkowicie skopiował swojego poprzednika. Później ten schemat stanie się klasycznym dla wielu pokoleń czołgów radzieckich. Z przodu pojazdu znajdował się przedział sterowania z fotelem kierowcy, a następnie przedział bojowy, a przedział silnikowy znajdował się w tylnej części cysterny. Załoga BT-5 składała się z trzech osób.

W przedziale bojowym pojazdu znajdowała się wieżyczka z instrumentem i karabinem maszynowym, a także siedzenia dowódcy pojazdu i strzelca-karabinu maszynowego.

Kadłub czołgu został wykonany z walcowanych płyt pancernych, które zostały połączone nitami. Samochód nie miał racjonalnych kątów, jedynym wyjątkiem była część przednia, która przypominała ściętą piramidę. Ta forma była konieczna do zapewnienia obrotu kół napędowych. W porównaniu z BT-2 rezerwacja "piątka" nie uległa zmianie. Pancerzowa osłona luku kierowcy została nieznacznie zwiększona. Ogólnie rzecz biorąc, rezerwacja kadłuba i wieży chroniła załogę przed fragmentami i kulami broni ręcznej.

Haki holownicze znajdowały się na dziobie i rufie kadłuba.

W komorze bojowej na rozległym pościgu zainstalowano eliptyczną wieżę z 45-mm armatą 20K i sparowanym z nią karabinem maszynowym DT. W niektórych czołgach zamontowano także na wieży działo przeciwlotnicze DT. Miejsce dowódcy czołgu, który służył także jako strzelec, znajdowało się po lewej stronie pistoletu, po prawej stronie był ładowacz. W dachu wieży znajdowały się dwie włazy dla członków załogi lądowania i lądowania.

W niszy wieży czołgów BT-5 zainstalowano stację radiową.

Pistolet 20K miał dobre cechy na swój czas. Pocisk przed przebiorem pancerza miał początkową prędkość 760 m / s i mógł przebić pancerz 37 mm w odległości jednego kilometra. Aby uderzyć w siłę wroga i jego broń otwartego ognia w amunicji czołgowej składały się skorupy fragmentacji. Zabytki składały się z celowników PT-1 i TCPM.

Wieża zapewniała możliwość okrężnego ataku z armaty i karabinu maszynowego o pionowych kątach od -6 do +25 °.

Amunicja zwykłego czołgu wynosiła 115 strzałów, dowódca - 72 strzały.

Zwykle do komunikacji używano flag sygnałowych, a radiostacje 71-TK-1 z charakterystyczną anteną poręczy umieszczoną wokół wieży instalowano na pojazdach dowodzenia.

Zbiornik BT-5 został wyposażony w silnik benzynowy M-5 z dwunastoma cylindrami. Jego pojemność wynosiła 400 litrów. p., co pozwoliło pojazdowi bojowemu przyspieszyć na autostradzie do prędkości 72 km / hi 50 km / h - na trudnym terenie. Pojemność zbiornika na paliwo w zbiorniku wynosiła 360 litrów, aw późniejszych wersjach BT-5 została zwiększona do 530 litrów. Należy zauważyć, że wysokie zużycie benzyny było jedną z głównych wad wszystkich zbiorników z serii BT. Żadnym wyjątkiem nie był BT-5. Potężny silnik lotniczy zapewniał pojazdowi bojowemu doskonałą prędkość i manewrowość, ale jednocześnie był wyjątkowo żarłoczny.

Napęd gąsienicowy składał się (po każdej stronie) z koła zębatego z otwartym zawiasem, kółkiem prowadzącym, rolkami (cztery sztuki), tylnym kołem napędowym z rolkami napędowymi. Podstawowe lodowiska zostały wyposażone w gumowe bandaże. Na gąsienicy sterowanie zostało przeprowadzone za pomocą dźwigni połączonych za pomocą drążków z tarciem.

Po przejściu z gąsienicy do kołowego pędnika, gąsienice zostały usunięte i zamocowane na półkach. Maszyna była sterowana za pomocą kierownicy połączonej za pomocą prętów z napędzanymi z przodu rolkami. Zgodnie z ówczesnymi standardami przeniesienie samochodu na napęd na koła zostało przeprowadzone w trzydzieści minut.

Transmisja zbiornika była podobna do tej z BT-2, składała się z wielotarczowego głównego sprzęgła ciernego do suchego tarcia, dwóch bocznych sprzęgieł i czterobiegowej skrzyni biegów.

BT-5 został wyposażony w stacjonarny system gaśniczy składający się z gaśnicy tetrachlorowej i kilku rozpylaczy znajdujących się w komorze silnika zbiornika.