Jednym z najpotężniejszych ludzi posiadających wyłączne uprawnienia we współczesnym suwerennym prawie międzynarodowym jest Papież. Wyjątkowość tego stanowiska tkwi w jego głębokim historycznym znaczeniu i statusie. Osoba sprawująca tę funkcję jest jednocześnie najwyższym katolickim papieżem i głową Stolicy Apostolskiej, a także służy jako suweren miasta-państwa Watykanu. Pozycja Najwyższego Biskupa Rzymskiego powstała w czasach Imperium Rzymskiego i jest uważana za najstarszą postać polityczną do tej pory.
W różnych okresach historycznych status głowy Kościoła katolickiego był niejednoznaczny. W pierwszych latach swego istnienia papiestwo w pełni odczuwało wszelkie przyjemności prześladowań i prześladowań, którym podlegali wyznawcy nauk Chrystusa. Wielu papieży spośród pierwszych papieży było brutalnie torturowanych przez pogan, inni podlegali nieustannej fizycznej presji ze strony suwerennych władców ówczesnej Europy. Jednak pomimo wszystkich trudności papiestwo było w stanie przetrwać nie tylko wszystkie walki chrześcijaństwa z pogaństwem, ale także przyczyniło się do ustanowienia chrześcijaństwa jako głównej religii na kontynencie europejskim.
Istota papiestwa, prawa i obowiązki papieża
Papież, on jest monarchą i władcą Stolicy Apostolskiej, żywą i prawdziwą głową Kościoła katolickiego. Specjalny status papieża określa hierarchia kościelna. W rzeczywistości jest to następca apostoła Piotra, pierwszego rzymskiego biskupa. Władza papieża i jego suwerenność jako szefa Stolicy Apostolskiej nie ma żadnych ograniczeń terytorialnych. Oprócz władzy kościelnej, najwyższym papieżem jest głowa miasta-państwa Watykanu, na którego terytorium znajduje się Stolica Apostolska.
Znaczenie papiestwa wyraźnie widać z tytułów, które papież nosi:
- namiestnik Chrystusa;
- Biskup Rzymu;
- następca księcia apostołów świętego Piotra;
- niewolni słudzy Boga;
- Wielki papież;
- najwyższy najwyższy kapłan Kościoła powszechnego;
- Prymas Włoch;
- Arcybiskup i metropolita rzymskiej prowincji;
- suweren miasta-państwa Watykanu.
Główna część tytułów należących do papieża ma znaczenie duchowe, określające znaczenie, miejsce i rolę papieża w świecie chrześcijańskim. Jeśli chodzi o autorytet, duchowa i prawna władza najwyższego papieża rozciąga się na cały Kościół katolicki, na strukturę administracyjną wspólnoty kościelnej. W prawie międzynarodowym papież jest niezależnym podmiotem, jego duchowy, prawny autorytet i suwerenność nie mogą ograniczać się do świeckiej władzy. Głównym obowiązkiem papieża jest przestrzeganie wiary chrześcijańskiej, promowanie jej aprobaty i rozpowszechniania. Papież nie jest wyłącznie odpowiedzialny za sprawy duchowej moralności i wiary. Najwyższy Kapłan zarządza Kościołem katolickim.
Z punktu widzenia katolicyzmu papież jest bezpośrednim potomkiem Apostoła Piotra, któremu Jezus specjalnie powierzył swoją służbę Panu. Prawo do bycia arcykapłanem jest sukcesywne i przekazywane jest duchowej osobie, która zasługuje na ten tytuł. Z reguły namiestnik Chrystusa na ziemi jest wybierany spośród najwyższych kościelnych członków kolegium biskupiego (konklawe). Wraz z wyborem papieża otrzymuje pełną najwyższą władzę kościelną i administracyjną, stając się absolutnym monarchą Stolicy Apostolskiej. Decyzje, dekrety arcykapłana mają status prawny i nie podlegają odwołaniu. Kompetencje papieża to prawo inicjatywy ustawodawczej w ramach Kościoła katolickiego, prawo do interpretowania decyzji Rady ekumenicznej, do wprowadzania zmian w istniejących edyktach i do anulowania skutków wcześniejszych decyzji.
Papież określa dyscyplinę kościelną, wydając kanony, które są zestawione w kanoniczne księgi i skodyfikowane. Pełniąc funkcje administracyjne, najwyższy rzymski papież zaangażowany jest w przydział godności kościelnej, wykonuje nominacje na stanowisko, wydaje polecenia w ramach systemu administracji kościelnej.
Znaczenie papiestwa wyświetlane jest w godle państwa-miasta Watykanu. Pokazuje wszystkie papieskie regalia, symbole i insygnia.
Skrzyżowane klawisze symbolicznie wyświetlają klucze Apostoła Szymona Piotra. Srebrny klucz oznacza połączenie władzy nadanej przez Kościół z prawem zezwolenia (złotego klucza) na rządzenie w imieniu Pana. Tiara, potrójna korona, symbolizuje trzy główne funkcje papiestwa:
- być najwyższym pasterzem dla wszystkich chrześcijan;
- być najwyższym nauczycielem;
- być Najwyższym Kapłanem.
Złoty krzyż, który wieńczy tiara, oznacza panowanie Pana, Jezusa Chrystusa. Tiara została powierzona na czoło papieża w czasie koronacji papieskiej, uroczystej ceremonii przypominającej inaugurację głowy państwa.
Historia powstania papiestwa
O pierwszych biskupach, którzy przewodzili pierwszym wspólnotom chrześcijańskim, jest bardzo niewiele informacji. W archiwach Watykanu przechowywane są starożytne manuskrypty pochodzące z I-II wieku, które wspominają osobę duchową, noszącą tytuł najwyższych kapłanów chrześcijan. Samo ustanowienie papiestwa pojawiło się znacznie później, pod koniec 4 - na początku V wieku. Papiestwo powstało w rzymskiej prowincji, gdzie powstał rzymski episkopat. Uprzywilejowana pozycja rzymskich biskupów została wyjaśniona przez fakt, że w Rzymie, w samym centrum Imperium Rzymskiego, istniały ziemie należące do wspólnoty chrześcijańskiej. Później, mając już tytuł papieży, biskupi rzymscy powiększyli swoje posiadłości. W rzeczywistości już w VI wieku Rzym stał się głównym ośrodkiem władzy apostolskiej Kościoła katolickiego.
Ostateczne oznaczenie papieskiego tronu jako suwerennego władcy nastąpiło w VIII wieku, kiedy król Franków, Pepin Short, obdarzył rzymską episkopatem rzymską prowincję. Rzym z sąsiednim terytorium staje się Państwami Kościelnymi - państwową jednostką administracyjną o uniwersalnym statusie. Teraz papież reprezentował najwyższy autorytet kościoła, a jednocześnie był suwerennym świeckim władcą.
Jeśli chodzi o oficjalny tytuł, to wszyscy kapłani z prawem do błogosławienia byli nazywani papieżem w okresie zatwierdzania chrześcijańskiej doktryny. Później, w okresie, w którym papiestwo zostało ustanowione jako duchowe centrum chrześcijaństwa, tytuł papieża dotyczył wszystkich biskupów. Po podziale Kościoła chrześcijańskiego na Rzym i Konstantynopol zmieniał się także porządek przywłaszczenia godności papieskiej. Przy projektowaniu Rzymu jako głównego episkopatu, godność papieska została przywłaszczona jedynie rzymskim lub aleksandryjskim biskupom. W Konstantynopolu był protopop, główny papież Kościoła Prawosławnego w Konstantynopolu.
Do 1059 r. Wybór papieża w Rzymie odbywał się na wspólnym spotkaniu świeckiej i duchowej szlachty. Koniec tej praktyki został ustanowiony przez Radę Laterańską, na której zdecydowano się wybrać papieża przez zgromadzenie (konklawe) kardynałów spośród pierwszych biskupów Kościoła katolickiego. Wraz z wyborami papież publicznie ogłasza pod jakim nazwiskiem stanie na czele Kościoła katolickiego. Jeśli w historii papiestwa były już osoby o podobnych nazwach, to do wybranej nazwy dodano numer seryjny. Od tego momentu papież ma imię tronowe, które nosi w całym swoim pontyfikacie.
Tradycja zmiany ziemskich nazw zaczęła się we wczesnym średniowieczu, kiedy używano starożytnych rzymskich i starożytnych greckich imion, odpowiadających kultowi pogańskiemu. Pierwszym papieżem, który zmienił swoje ziemskie imię Merkury był Jan II, który okupował Stolicę Świętą w VI wieku. Oficjalnie kolejność zmiany imienia nigdy nie była regulowana przez nikogo, jednak ten obrzęd z XI wieku staje się tradycyjny podczas ceremonii wyboru papieża. W całej późniejszej historii papiestwa tylko dwóch Wysokich Kapłanów nie zmieniło swoich imion: Adrian VI, w świecie Adrian Florence i Marcello Cervi, który został papieżem Marcellusem II.
Wybór Przewodniczącego Stolicy Apostolskiej nie zawsze przebiegał sprawnie i zgodnie z ustaloną procedurą. Stolica Apostolska często staje się zakładnikiem sytuacji politycznej panującej w Europie. We wczesnym średniowieczu dość często potężni monarchowie Europy używali Kościoła katolickiego jako wygodnego narzędzia do manipulacji społecznych i politycznych, czyniąc papieża mocą świecką zakładnikiem złożonej sytuacji militarnej i politycznej. Ten stan rzeczy wyraźnie ilustruje okres średniowiecza, kiedy papiestwo energicznie walczyło o wyższość władzy duchowej nad świeckimi rządami. Pomimo znacznych postępów w tym kierunku, w przeciwieństwie do władzy duchowej, suwerenność Papieża była stale zagrożona.
Każda z sił politycznych starała się podporządkować ich wpływowi na papieski tron, przynosząc podział na jedność Kościoła katolickiego. Wynikiem tej polityki jest praktyka wyboru anty-papa. W historii papieskiego tronu jest wiele przypadków, gdy moc duchowa została rozdzielona między sobą przez kilka osób, które nosiły tytuł Najwyższego Biskupa Rzymu. Kwestię wyboru szefa Stolicy Apostolskiej można było podjąć w różnych miejscach, z udziałem różnych świeckich osób i duchownych. Prawo do noszenia prawowitego tytułu Najwyższego Najwyższego Kapłana było zwykle zarezerwowane dla duchownego, którego zwolennicy odnieśli polityczne zwycięstwo. Pomimo tego, że w średniowiecznej Europie istnienie antypopu było powszechną praktyką, oficjalny Watykan nie uznaje ich istnienia.
W oficjalnym rejestrze wymienia się wyłącznie prawowitego ojca, z których każdy ma swój własny numer porządkowy.
Najsłynniejsze osobistości w historii papiestwa
Cała historia papiestwa jest ściśle związana nie tylko z procesem formowania się i afirmacji chrześcijaństwa, ale także pod wieloma względami odzwierciedla wydarzenia polityczne, które w pewnym stopniu wpłynęły na międzynarodową strukturę. Istnienie instytucji papiestwa można podzielić na następujące okresy, które odzwierciedlają sytuację polityczną na politycznej mapie świata tamtych czasów:
- Okres przednarlakcyjny warunkowo obejmuje II-III wiek - czas rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa aż do wstąpienia cesarza Konstantyna;
- okres ustanowienia chrześcijaństwa jako religii państwowej Cesarstwa Rzymskiego (313-493);
- Okres ostrogotycki - upadek Cesarstwa Rzymskiego i powstanie królestwa ostrogotyckiego (493-537);
- Bizantyjski okres papiestwa (537-752);
- Okres frankijski przypada na cały wiek z 756 do 857;
- era papieskiego upokorzenia przez świeckich właścicieli (1044-1048);
- era imperialna (1048-1257) - okres największego dobrobytu i władzy papiestwa;
- okres przejściowy to czas niestabilności władzy papieskiej (1257-1309).
Od czasu ustanowienia i zatwierdzenia papiestwa jako Głowy Kościoła Katolickiego do 1309 roku, kiedy papież i jego cała rezydencja przeniosła się do Awinionu (Francja), Stolica Apostolska kierowała 194 osobami. Odliczanie pochodzi od Apostoła Piotra, który jest rzekomo założycielem Stolicy Apostolskiej. W okresie formacji wiary chrześcijańskiej, Rzymianie zostali najwyższym papieżem. Osiem osób z tej liczby reprezentowało greckie diecezje. Trzech ojców pochodziło z afrykańskich prowincji. Dwa razy Stolica Apostolska była prowadzona przez Francuzów. Pewnego razu szefem Kościoła katolickiego był Syryjczyk, Niemiec i Anglik, Adrian IV, który przeniósł Irlandię do dyspozycji angielskiej korony.
W czasach przednaryckich bycie tatą oznaczało poddanie się prześladowaniom i prześladowaniom pogańskiego kultu i władz, tak wielu z najwyższych arcykapłanów zmarło śmiercią męczeńską. Względne bezpieczeństwo i stabilność dochodzi do ustanowienia papiestwa z cesarzem Konstantynem na tronie Cesarstwa Rzymskiego, który nadał chrześcijaństwu status religii państwowej.
Pierwszy tytuł "papa" zaczął używać świętego Syriciusa, lata rządów 384-399. Wraz z okresem jego panowania, jedyne z przyjętych do nas dekretów są ze sobą powiązane. Ze wszystkich papieży, którzy zasłynęli w historii w tym okresie, warto zauważyć Najwyższego Kapłana Leona I (440-461), który osobiście zdołał przekonać Attilę, by nie najechał Włochy. Papież Grzegorz II, zajmujący Stolicę Apostolską w latach 715-731, aktywnie walczył z ikonoklazmem. W średniowieczu suwerenni monarchowie w Europie często używali siły, aby potwierdzić swój autorytet. Tak było z papieżem Janem XII, który został wygnany z Rzymu przez wojska Świętego Cesarza Rzymskiego, Otto I.
Według historyków i teologów najważniejsze miejsce w historii papiestwa zajmuje Papież Urban II, który odkrył erę krucjat. To jego ogniste przemówienie na radzie Clermont w 1095 r. O potrzebie uwolnienia Ziemi Obiecanej od muzułmanów było początkiem masowego ruchu militarno-politycznego. W późnym średniowieczu papież Grzegorz IX odznaczył się powierzeniem Inkwizycji Zakonowi Dominikanów. Rzymski najwyższy kapłan, Grzegorz X (1271-76), swoim dekretem wprowadził konklawe, radę kardynałów, która jest odpowiedzialna za wybór papieża, omawiając ważne kwestie duchowe i administracyjne.
Papiestwo w okresie niestabilności
Najbardziej kontrowersyjnym momentem w historii papiestwa jest okres od 1309 do 1377 r., Zwany niewoli w Avignon. Zwiększony wpływ Francji na arenie europejskiej bezpośrednio wpłynął na instytucję papiestwa. W wyniku konfliktu, jaki wybuchł między papieżem Benedyktem XI a królem Francji Filipem Jarmarkiem, francuski biskup Raymond Bertrand otrzymał wkrótce tytuł najwyższego władcy Kościoła Ekumenicznego. Rzym, który był uważany za kolebkę chrześcijaństwa w Europie, stracił status Świętego Miasta przez prawie 70 lat.
Rola papieża Klemensa V w historii papiestwa jest niejednoznaczna. To jego poddanie rozpoczęło prześladowanie Zakonu Templariuszy, którego kulminacją była całkowita klęska i zakaz Zakonu Templariuszy w 1312 roku. Tylko Papież Grzegorz XI zdołał w 1377 r. Zwrócić papieski tron z powrotem do Świętego Miasta.
Kolejnym okresem niestabilności instytucji papiestwa była wielka zachodnia schizma. Przez 39 lat kilka osób zdobyło tron papieski. Każdy był wspierany przez jedną lub inną grupę polityczną, opierając się albo na Francji, albo na lokalnych bogatych włoskich domach. Papieże spotkali się na zmianę w Watykanie, a następnie w Awinionie. Koniec bałaganu z papieżami i okres diarchii został ustanowiony przez Renesans, który rozpoczął się wraz z przybyciem w 1417 na Stolicy Apostolskiej Martina V.
W 1517 r. Papiestwo doświadcza kolejnego kryzysu związanego z początkiem reformacji w Europie. W tym okresie istnieje ruch religijny Martina Lutra, który walczył z romanizacją dogmatów chrześcijańskich. Niektórzy z papieży, którzy zajmowali wysoką pozycję w tym czasie, robili ustępstwa, wprowadzając reformy zarządzania kultem i wprowadzając zmiany w systemie rytuałów. W tym okresie nastąpiło znaczne osłabienie władzy papieskiej zarówno we Włoszech, jak i na peryferiach, w krajach Europy Środkowej i Północnej. Reformacja jednak szybko zakończyła się wraz z początkiem kontrreformacji - okresem, w którym zaczęły się gwałtowne prześladowania zwolenników nauk Lutra. W tym okresie Europa pogrążyła się w otchłani krwawych wojen religijnych. W całej Europie, od Francji po Karpaty, katolicy i protestanci niszczyli się nawzajem. Czasy zawirowań i fermentu w wierzeniach religijnych zakończyły się przejściem papiestwa podczas Oświecenia (1585-1689).
Jednym z istotnych wydarzeń tego okresu jest reforma kalendarza, przeprowadzona przez papieża Grzegorza XIII. Ten sam arcykapłan po raz pierwszy opublikował "Kodeks prawa kanonicznego".
Ostatni w historii pontyfikatu okres niestabilności był okresem wojen rewolucyjnych, które przetoczyły się przez kontynent europejski. W tym czasie od 1775 do 1861 r. Stolica Apostolska była okupowana przez papieży, którzy mieli wyjątkowo sprzeczne stanowisko w stosunku do wydarzeń. Jeśli Najwyższy Najwyższy Kapłan Rzymu, papież Pius VI, potępił Wielką Rewolucję Francuską, za którą został wyrzucony z Rzymu przez wojska francuskie, jego następca, papież Pius VII, osobiście ukoronował Napoleona Bonapartego na cesarza Francuzów. Napoleon praktycznie zniszczył suwerenność papiestwa, pojmując państwa papieskie i przekształcając Stolicę Apostolską we własny episkopat.
Rewolucja, która rozpoczęła się we Włoszech, doprowadziła do tego, że w 1848 roku państwa kościelne zajęły wojska austriackie. W 1846 r. Stolica Apostolska jest okupowana przez papieża Piusa IX. К его заслугам относят принятие догмата о непорочном зачатии Девы Марии, вынесение на утверждение I Ватиканского собора догмата о безошибочности папских решений и канонов. Папа Пий IX дольше всех в истории понтификата занимал пост Главы Католической церкви, с 1846 по 1878 год. В эпоху его правления Папская область окончательно утрачивает свои границы, войдя вместе со Священным городом в состав нового Итальянского государства. Рим становится столицей Королевства Италии. С этого момента светская власть римских первосвященников окончательно утрачивает свой статус.
Новое время
Только в 1929 году после Латеранского соглашения папа римский снова становится сувереном, вернув себе статус Главы города-государства Ватикан. В новой, современной истории папства было восемь Верховных понтификов, каждый из которых сумел оставить заметный след в христианском вероучении. Папа Павел VI в 1962 году собрал II Ватиканский собор, на котором рассматривалась необходимость обновления Католической церкви в связи с новыми реалиями современности. Результатом собора, который заседал в течение 3 лет, был пересмотр Кодекса канонического права, в который были внесены существенные поправки в отношении причин для отлучения от церкви и ряда других статей.
Новый канонический кодекс был утвержден и подписан в 1983 году папой Иоанном Павлом II. Этот Верховный понтифик, поляк по происхождению, в течение 27 лет оставался Главой Католической церкви. Его правление обусловлено ростом популярности папской власти в мире. При Иоанне Павле II Католическая церковь вновь обрела статус серьезной политической силы. Нынешний Верховный первосвященник Вселенской Церкви Франциск, аргентинец по происхождению, стал первым папой не европейцем. Его избрание состоялось 13 марта 2013 года после того, как его предшественник папа Бенедикт XVI отрекся от престола.
Резиденция нынешнего папы, как и его предшественников - Апостольский дворец в Ватикане. Здесь же находятся архив, библиотека Святого Престола, собор Святого Петра, Сикстинская капелла, другие культовые сооружения. Здесь же располагаются главные административные службы Католической церкви и учреждения государства-анклава.
